Onderzoek bevestigt voordelen lage-emissiezone
In een onderzoek waaraan ik meewerkte werd een vergelijkende analyse gemaakt tussen de lage-emissiezone (LEZ) van Brussel en die van Londen. Uit het onderzoek blijkt dat armere Brusselse wijken het meest te winnen hebben bij de invoering van de LEZ en er bovendien wordt aangeraden om de LEZ te vergroten.
Ik was een van de voortrekkers voor de invoering van de LEZ in Brussel. Ons voorstel werd goedgekeurd in het Brussels Parlement in 2017. Verschillende onderzoeken hebben ondertussen aangetoond dat de invoering van de LEZ een grote invloed heeft op de luchtkwaliteit in Brussel. Leefmilieu Brussel publiceerde vorig jaar een rapport met zeer positieve resultaten.
Meer luchtvervuiling in armere wijken
Nieuw onderzoek van Verbeeck en Hincks (publicatie: Elsevier), focust zich op sociaaleconomische patronen en ruimtelijke effecten in Londen en Brussel. De onderzoekers maakten een vergelijking tussen ‘Groot Londen’ en ‘Groot Brussel’ (met randgemeentes erbij).
Uit de vergelijkende analyse blijkt dat armere wijken in Brussel in verhouding meer blootgesteld worden aan luchtvervuiling dan rijkere wijken. In Londen is dit niet het geval, daar is geen sociaal economisch patroon te vinden. Met andere woorden, in Brussel zijn het vooral de armere wijken die het meeste last hebben van luchtvervuiling, terwijl in Londen de vervuiling overal ongeveer gelijk is. Deze vaststelling verbaast me niet, Molenbeek is een van de gemeentes met de meeste luchtvervuiling door het vele transitverkeer en de dichtbevolkte wijken. Een andere belangrijke vaststelling in het onderzoek is dat het openbaar vervoer in Brussel het best georganiseerd is in de armste wijken, dit in tegenstelling tot in Londen, waar de rijkere wijken beter openbaar vervoer hebben.
LEZ wel sociaal rechtvaardig
Deze vaststellingen bevestigen het belang van de LEZ en tonen aan dat het sociale rechtvaardigheidsargument tegen de invoering van de LEZ in Brussel niet echt geldt. Het klopt inderdaad dat het vooral mensen zijn met minder middelen die vaker niet-conforme auto’s hebben. Maar juist die mensen hebben wel de beste alternatieven voor de auto en bereiken binnen het Brussels Gewest vaak zelfs sneller hun bestemming met het openbaar vervoer dan met de auto.
Bovendien zijn er sociale correcties en kunnen gezinnen die hun auto inleveren een premie krijgen tot €900.Daarnaast krijgen ze gratis advies van een mobiliteitscoach. Die expert kan helpen zoeken naar verschillende alternatieven en er worden automatisch gratis abonnementen aangeboden voor cambio, NMBS-MIVB en Villo. De volgende jaren worden de steunmaatregelen nog versterkt met extra premies en met de aanstelling van een ‘verkeersarmoedemanager’, die zich enkel bezighoudt met het effect van de verstrengde autonormen op de meest kwetsbare bevolking.
Voor een verruiming van LEZ
Een laatste vaststelling van het onderzoek is dat de huidige LEZ in het Brussels Gewest onvoldoende rekening houdt met vervuilende hotspots net buiten het Gewest. Ten noorden van Brussel, bijvoorbeeld in Vilvoorde en Machelen, liggen de concentraties van stikstofdioxide (NO2) en zwarte koolstof te hoog, zeker rond de autostrade en de industriezones. Een verruiming van de LEZ met bijvoorbeeld de ring rond Brussel zou alvast een positief effect hebben op de luchtkwaliteit.
Dit is belangrijk omdat 45% van de totale NO2-concentraties in Brussel afkomstig zijn van buiten het Gewest. Deze worden aangevoerd via de luchtstromen. Het gaat dan wel vooral om vervuiling veroorzaakt door industrie en landbouw. Maar toch zijn 44% van de concentraties in Brussel rechtstreeks te wijten aan het verkeer, waarvan andermaal een groot deel veroorzaakt wordt door pendelaars die naar Brussel komen om te werken (Bron: Leefmilieu Brussel).
De laatste jaren wordt gelukkig eindelijk ingezien wat de impact van luchtvervuiling is op onze gezondheid. Recent Europees onderzoek berekende dat in Brussel jaarlijks meer dan 1000 sterfgevallen voorkomen kunnen worden indien Brussel dezelfde lage concentraties heeft als Tromso in Noorwegen, de best scorende Europese stad. Er is dus nog veel werk aan de winkel, waarbij de LEZ alvast een belangrijke maatregel is om het in de toekomst beter te doen. De ambitieuze doelstelling om tegen 2035 het wagenpark volledig te elektrificeren zal voor alle Brusselaars een wereld van verschil maken. Het aantal vroegtijdige overlijdens zal spectaculair verminderen.
Foto: Marc Baert
